Zwichnięcie rzepki
Zwichnięcie rzepki najczęściej dotyczy młodych ludzi, przeważnie dziewcząt w przedziale wiekowym 13-18 lat. Pierwsze zwichnięcie rzepki jest przeważnie zwichnięciem urazowym i może być efektem np. błahego urazu. Może też być jednak efektem urazu sportowego. Pierwsze zwichnięcie generuje zwiększone ryzyko kolejnych, a wówczas – w przypadku ich pojawienia się – mówimy już o zwichnięciach nawrotowych. Ich leczenia jest zwykle związane z zabiegiem operacyjnym.
Czynniki ryzyka
Czynniki, które mogą predysponować do zwichnięcia rzepki, to m.in. wiotkość stawowa, koślawość kolan (czyli sytuacja, gdy w pozycji stojącej kolana są skierowane do środka), wysokie ustawienie rzepki, znaczne osłabienie mięśnia czworogłowego uda.
Objawy zwichnięcia rzepki
W momencie zwichnięcia rzepki do boku obrysy kolana są zniekształcone, występują silne dolegliwości bólowe uniemożliwiające normalne ruchy kolana. Niekiedy rzepka reponuje się sama (wskakuje z powrotem na swoje anatomiczne miejsce), czasem trzeba ją delikatnie wepchnąć bądź poruszać kolanem. Nigdy nie może jednak wprowadzać jej z powrotem na siłę, ponieważ może to generować dodatkowe uszkodzenia wewnątrz kolana.
Z samym momentem zwichnięcia rzepki wiąże się ryzyko uszkodzeń wewnątrz stawu kolanowego. Najgroźniejszymi są uszkodzenia chrząstki stawowej, bo mają wpływ na późniejszy rozwój choroby zwyrodnieniowej. Dlatego też leczenie każdego zwichnięcie rzepki jest bardzo istotne i po każdym powinna zostać przeprowadzona dokładna diagnostyka, by u młodego pacjenta nie przeoczyć uszkodzenia, które może skutkować poważniejszymi problemami w przyszłości.
Diagnostyka
Ten uraz jest widocznym gołym okiem i aby go potwierdzić, nie jest potrzebna diagnostyka. Wprowadza się ją później, aby nie przeoczyć innych uszkodzeń w kolanie. Najczęściej wskazanym badaniem jest MR kolana, aby ocenić rozległość zmian, jakie w nastąpiły w kolanie. W przypadku planowania leczenia operacyjnego dodatkowo wykonywane są zdjęcia rtg na stojąco, aby ocenić oś kończyn dolnych oraz wysokość położenia rzepki.
Leczenie zwichnięcia rzepki
Po pierwszym zwichnięciu przeważnie leczymy ten uraz zachowawczo, bo ryzyko kolejnego wynosi tylko ok. 15 procent. W przypadku drugiego zwichnięcia to ryzyko wzrasta do 90 procent i tu najczęściej należy wykonać zabieg operacyjny.
Ważna jest też rehabilitacja, która pomaga zmniejszyć objawy niestabilności i w wielu przypadkach pozwala odwlec leczenie operacyjne.
W przypadku leczenia operacyjnego najczęściej wykonywana jest rekonstrukcja więzadła udowo-rzepkowego, które stabilizuje rzepkę. Wówczas pobyt w szpitalu po zabiegu trwa dobę. Przez około trzy, cztery tygodnie trzeba chodzić o kulach. Powrót do normalnego funkcjonowania zajmuje około dwóch miesięcy, a w przypadku powrotu do uprawiania sportu – około sześciu miesięcy.